W przypadku podejrzenia u siebie bądź u swojego dziecka celiakii należy podjąć następujące kroki:
-Przede wszystkim należy porozmawiać z lekarzem pierwszego kontaktu (bądź pediatrą) i omówić wszystkie niepokojące objawy. Niestety, polscy lekarze wciąż dość często bagatelizują chorobę, szczególnie w przypadku osób dorosłych, zapominając o rzeczywistej skali jej występowania (1 osoba na 100) i o tym, iż celiakia znacznie częściej występuje w formie ubogoobjawowej, bez charakterystycznych objawów zespołu złego wchłaniania. Lekarz powinien skierować chorego do gastroenterologa lub gastrologa (w przypadku dziecka do gastroenterologa dziecięcego). Należy pamiętać, aby bez konsultacji z lekarzem gastroenterologiem i bez dalszych badań nie przechodzić na dietę bezglutenową, gdyż może to uniemożliwić prawidłową diagnozę.
- Następnym etapem jest wykonanie zleconych przez gastroenterologa testów z krwi. Bada się poziom przeciwciał przeciwko endomysium mięśni gładkich (co najmniej w jednej z klas: IgAEmA i IgGEmA) , czasem także przeciw transglutaminazie tkankowej (IgAtTG). Są to specyficznych dla celiakii przeciwciała, których obecność we krwi potwierdza chorobę. Należy jednak podkreślić, że ich brak nie wyklucza celiakii, zwłaszcza u osób dorosłych. Dlatego do pełnego jej rozpoznania konieczna jest biopsja jelita. Badanie przeciwciał można wykonać także we własnym zakresie w większych laboratoriach.
- Biopsja jelita cienkiego jest kluczowym etapem w diagnostyce celiakii. Pacjent połyka miękką sondę z małą kamerą na końcu, dzięki której lekarz gastrolog zagląda do wnętrza jelita i pobiera jego maleńki fragment do badania. Zabieg nie jest bolesny, choć nie należy do przyjemnych, u małych dzieci przeprowadza się go pod narkozą. Zanik struktury kosmków jelitowych oraz obecność jednego z dwóch przeciwciał we krwi jest wystarczającym warunkiem do rozpoznania choroby trzewnej.
- Jeśli powyższe badania potwierdziły celiakię należy przejść na ścisłą dietę bezglutenową. Poprawa samopoczucia chorego po wprowadzeniu diety jest ostatecznym potwierdzeniem trafnej diagnozy (pełna regeneracja kosmków jelitowych trwa zwykle od kilku tygodni do kilku miesięcy i jest sprawą indywidualną).
Od wielu lat nie praktykuje się już rutynowego przeprowadzania uciążliwej dla pacjentów prowokacji glutenem i wykonywania kolejnych biopsji w celu potwierdzania celiakii. Taka sytuacja ma miejsce tylko w przypadku wątpliwości co do diagnozy.
Opublikowano za zgodą Małgorzaty Źródlak
Prezes Polskiego Stowarzyszenia Osób z Celiakią i na Diecie Bezglutenowej
www.celiakia.pl